Ήταν ένα περίεργο ζώο η αμερικάνικη τηλεόραση το 2023, φίλες και φίλοι. Πέρσι, στην αντίστοιχη ανασκόπηση της χρονιάς, σημειώναμε πως το 2022 σημαδεύτηκε από τηλεοπτικές σειρές που αποτέλεσαν μείζονα πολιτισμικά events: το επόμενο βήμα στην “κινηματογραφικοποίηση” της τηλεόρασης μετά την υιοθέτηση μιας πιο cinematic γλώσσας και πιο prestigious παραγωγής ήταν η “blockbusterοποίηση” των σειρών. Τέτοιες περιπτώσεις ήταν σειρές σαν το The Rings of Power, το House of the Dragon και το Stranger Things άφησαν πίσω σε απήχηση και επιρροή τα περισσότερα (αν όχι όλα) μεγάλα χολιγουντιανά φιλμ. Γενικά, η αμερικάνικη τηλεοπτική και streaming βιομηχανία έμοιαζε να είναι μια ασταμάτητη μηχανή παραγωγής που όλο μεγάλωνε, εκμεταλλευόμενη την πανδημία και την (ακόμα μεγαλύτερη) στροφή προς την ψηφιακή/εξατομικευμένη ψυχαγωγία, και αφήνοντας πίσω μια για πάντα την παραδοσιακή χολιγουντιανή βιομηχανία του σινεμά. Και μετά, ήρθαν οι απεργίες.
Πράγματι, η απεργία των σεναριογράφων (και έπειτα των ηθοποιών) ήρθε να ξεσκεπάσει το success story της τηλεοπτικής/streaming βιομηχανίας, καθώς σίγουρα αυτή επηρεάστηκε περισσότερο από τα χολιγουντιανά στούντιο λόγω της διαρκούς ροής σειρών, εκπομπών και άλλων προγραμμάτων που δεν μπορούσαν να αναβληθούν ή να μπουν στον πάγο. Για μήνες, η αμερικάνικη τηλεόραση βάρετε λίγο-πολύ λουκέτο, με πολλές εκπομπές και σειρές να κάνουν παύση, να κάνουν περικοπές ή και να κόβονται εντελώς. Ο ρυθμός ανάπτυξης του industry ήταν ιλιγγιώδης στην post-covid περίοδο, αν αναλογιστούμε ότι το 2022 βγήκανε στην Αμερική περίπου 600 σειρές. Η φούσκα εν μέρει έσκασε λοιπόν, η παραγωγή έπεσε, η ποσότητα μειώθηκε (πράγμα όχι απαραίτητα κακό) κι απεργία ευτυχώς (ψιλο)νίκησε. Με την ποιότητα, όμως, τι γίνεται;
Το ερώτημα εδώ είναι αν έχει κλείσει πλέον ο κύκλος της Golden Age της αμερικάνικης TV, δηλαδή ο κύκλος που ξεκίνησε στις αρχές των 00s με φιλόδοξες σειρές του HBO όπως το The Sopranos και το The Wire, συνεχίστηκε με σειρές που αποτέλεσαν παγκόσμια blockbuster πολιτισμικά φαινόμενα όπως το Lost και το Breaking Bad, και πέρασε στην ώριμη εποχή της με την έκρηξη του streaming από τα μέσα των 10s και έπειτα. Σε αυτές τις δύο δεκαετίες, τα τηλεοπτικά μπάτζετ εκτοξεύθηκαν στο θεό, ενώ το μέσο προσέλκυε όλο και περισσότερα κινηματογραφικά ονόματα, με αποτέλεσμα να θολώσουν τα όρια ανάμεσα σε μικρή και μεγάλη οθόνη με την κυκλοφορία ουκ ολίγων σπουδαίων, prestigious και cinematic σειρών που κοίταζαν στα μάτια την σύγχρονη αμερικάνικη κινηματογραφική παραγωγή.
Όλο αυτό το διάστημα, η αμερικάνικη τηλεόραση κατάφερε ταυτόχρονα να παίξει μπάλα στο mainstream κοινό με μεγα-επιτυχίες μαζικής απεύθυνσης όσο και να δώσει χώρο σε πιο δημιουργικές και πειραματικές φωνές που έβρισκαν στο μέσο μια δυνατότητα να αφηγηθούν ιστορίες με τρόπους που δεν θα ήταν εύκολο να γίνουν στη μεγάλη οθόνη. Πέρσι, ολοκληρώθηκαν με την τελευταία τους σεζόν οι δύο πιο χαρακτηριστικές σειρές των δύο αυτών κατευθύνσεων: το Better Call Saul και το Atlanta. Το τέλος της σειράς του Vince Gilligan και της σειράς του Donald Glover, αμφότερες προϊόντα της εποχής της Peak TV, άφησε πίσω έναν και μοναδικό εκπρόσωπο της παράδοσης των Μεγάλων Σειρών™ όπως τις γνωρίζαμε τα προηγούμενα χρόνια: το Succession του Jesse Armstrong. Και φέτος μας τέλειωσε κι αυτό. Προφανώς δεν έχουν σταματήσει να βγαίνουν καλές σειρές, ούτε και πρόκειται να σταματήσουν, αλλά είναι ένα ερώτημα αν έχει κλείσει ο κύκλος αυτής της χρυσής εποχής, καθώς δεν φαίνεται προς το παρόν να υπάρχει κάποιος διάδοχος (ωπ) στον ορίζοντα.
Προσωπικά μιλώντας, δεν είδα πολλά πράγματα φέτος, οπότε δεν έχω μια συνολική (όσο γίνεται τέλος πάντων) εποπτεία της φετινής τηλεοπτικής παραγωγής. Παρόλα αυτά, είδα αρκετές σειρές ώστε να μπορώ να βγάλω ένα top-10 με τα καλύτερα της χρονιάς. Πριν την λίστα, όμως, ας κάνουμε μερικά honorable mentions. Πρώτα απ’ όλα, παρότι δεν είναι του γούστου μου, θα δώσω ρισπέκτ στο The Last of Us γιατί κάνει καλά αυτό που κάνει. Το ίδιο και το The Bear, που μου άρεσε περισσότερο στην πρώτη σεζόν αλλά ένιωσα να βαριέμαι και να κουράζομαι στην δεύτερη. Σε κάθε περίπτωση, αμφότερα είναι αξιόλογες παραγωγές που αξίζουν το hype τους. Κατά τ’ άλλα, είχαμε νές σεζόν από σταθερές αξίες όπως το What We Do in the Shadows, το Reservation Dogs, το Barry, το Only Murders in the Building και το Invincible, αλλά και τίμιες νέες αφίξεις σαν το The Fall of the House of Usher και το Shrinking. Και μην ξεχνάμε βέβαια ότι υπήρξε ένα σημαντικό άνοιγμα στην ελληνική τηλεόραση με το Milky Way, το οποίο αναμένουμε να δούμε αν θα δημιουργήσει ρεύμα και θα αφήσει κληρονομιά πίσω του.
Χωρίς πολλά-πολλά, λοιπόν, προχωράμε στη λίστα με τις κατ’ εμέ 10 καλύτερες σειρές του 2023. Απολαύστε ψύχραιμα και υπεύθυνα, όπως πάντα.
Πόσο γαμημένα εθιστική σειρά έιναι αυτή; Αν με ρωτάτε, καλύτερο από το Glass Onion, αν είναι να συγκρίνουμε τις whodunit δουλειές του Rian Johnson το 2022-2023. Αγαπημένο είδος γενικά, αγαπημένη Natasha Lyonne, είχε πτωτική πορεία από τα μέσα της σεζόν κι έπειτα, αλλά και πάλι ωραιότατο.
Ήμουν πολύ απαισιόδοξος γι’ αυτήν την τηλεοπτική μεταφορά του αριστουργήματος του David Cronenberg, αλλά τελικά προς έκπληξή μου αποδείχτηκε μια χαρά. Το τρικ του gender-flip δουλεύει λόγω μιας υπέροχης Rachel Weisz, ενώ το adaptation από την Alice Birch (σεναριογράφο επίσης στο Succession) δούλεψε ωραιότατα.
Το πήρα χαμπάρι τελευταία στιγμή και το είδα λίγο πριν την εκπνοή της χρονιάς. Πολύ καλό sci-fi adult animation με μηδενικό hype στην Ελλάδα, οπότε μπράβο στον άνθρωπο που το πόσταρε στο ΒΙΝΤΕΟ ΚΛΑΜΠ και υπέπεσε στην αντίληψή μου. Αν αγαπάτε το απόκοσμο και υπνωτικό animation, αλλά και τον συνδυασμό γαλήνης και βίας, θα γουστάρετε.
Αν το 2023 ο Steven Soderbergh μας απογοήτευσε κινηματογραφικά με το Magic Mike’s Last Dance, τουλάχιστον μας αποζημίωσε τηλεοπτικά με το Full Circle. Το σύγχρονο νεοϋορκέζικο noir-drama πέρασε επίσης αδίκως απαρατήρητο, οπότε αξίζει να το ανακαλύψετε και να το εκτιμήσετε.
Αγαπούσαμε τον σύντροφο Boots Riley ήδη σαν μουσικό και ράπερ από την πορεία του με τους The Coup, αλλά το 2018 μπήκε για τα καλά στην κινηματογραφική καρδιά μας με το Sorry to Bother You. Στα ίδια αφρο-σουρεαλιστικά μονοπάτια κινείται και το φετινό τηλεοπτικό I’m A Virgo που καλύπτει, κάπως, λίγο, το κενό του Atlanta.
Μιας και είπαμε “κενό του Atlanta”, ήταν σχεδόν σοκαριστικό ότι μόλις λίγους μήνες μετά το φινάλε ο Glover είχε *έτοιμη* νέα σειρά (και συνεχίζει να είναι σταθερά εκνευριστικό πόσο ταλαντούχος δημιουργός είναι). Το Swarm κάπως θάφτηκε δυστυχώς μέσα στην χρονιά (παρά τις καλές κριτικές), αλλά αξίζει σίγουρα να το τσεκάρετε – ειδικά αν γουστάρετε το απόκοσμο σατιρικό horror vibe το οποίο χρησιμοποιεί ο Glover για να προσεγγίσει την σύγχρονη pop κουλτούρα και fandom.
Αυτός ο άνθρωπος είναι ένας πολιτισμικός θησαυρός και πρέπει να τον προστατεύσουμε πάσει θυσία. Αλήθεια, αν δεν έχετε δει το How To with John Wilson, αυτό το POV μοκιουμενταρίστικο διαμάντι μετα-ειρωνικής ειλικρίνειας, βάλτε το άμεσα στην ζωή σας.
Αργά και σταθερά μέσα στα χρόνια, η Brit Marling έχει δημιουργήσει την δική της σχολή ευαίσθητης επιστημονικής φαντασίας στη μικρή και τη μεγάλη οθόνη, αρχικά μέσα από τα Sound of My Voice και Another Earth (σε δικά της σενάρια) και έπειτα από το αδικημένο τηλεοπτικό The OA στο Netflix. Τώρα, η Marling πιάνεται από το σύγχρονο ρεύμα whodunit και murder mystery παραγωγών και φτιάχνει ένα relevant πράγμα (οκ ίσως προσπαθεί λίγο υπερβολικά να είναι relevant) που έσκασε από το πουθενά και έγινε μια από τις πιο εθιστικές σειρές της σεζόν
Η τηλεοπτική συνεργασία της χρονιάς, αν με ρωτάτε. Από τη μία, έχουμε την σατανική ιδιοφυΐα του Nathan Fielder που μας έχει χαρίσει τα πρωτοπόρα και mind-fucking docu-dramas Nathan for You και The Rehearsal (παραγωγός του John Wilson επίσης ε). Από την άλλη, έχουμε τον Benny Safdie, που μαζί με τον αδερφό του Josh έχουν γυρίσει τα Good Time και Uncut Gems, και ίδιος έχει εξελιχθεί σε εξαίρετο ηθοποιό μέσα από τα Licorice Pizza και Oppenheimer. Ε, ο συνδυασμός είναι τόσο υπόκωφα εκρηκτικός όσο πρέπει, με το The Curse (στο οποίο επίσης πρωταγωνιστεί η Emma Stone <3) να πετσοκόβει με τον πιο σαρδόνια ειρωνικό τρόπο το σύγχρονο μιντιακό οικοσύστημα και την liberal αμερικάνικη ιδεολογία-εικόνα.
Τι να πούμε τώρα. Βασικά, ίσα-ίσα, έχουμε πολλά να πούμε. Ακόμα δεν το έχουμε κάνει, αλλά υποσχόμαστε κάποια στιγμή σύντομα να αφιερώσουμε τον απαραίτητο χρόνο, είτε σε μορφή κειμένου είτε σε μορφή βίντεο, ώστε να αποτιμήσουμε την επίδραση που είχε αυτή η σειρά στην εποχή της. Προς το παρόν, θα πούμε μόνο: Ευχαριστούμε Jesse Armstrong, ευχαριστούμε Succession. Uh-huh. Fuck.
